Dünya EdebiyatıNedirTürk Dil BilgisiTürk Edebiyatı

Kafiye Nedir? Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?

Dünya şiiri hemen herkes tarafından bilinen bir şiirdir. Bildiğiniz gibi şiir ortaya çıktığı günden itibaren ölçek diye birşey yoktur. Ölçeğin bulunuşundan çok sonra şiirler daha güzel hale gelmeye başlamıştır. Ölçek bulunduktan sonra şiirler daha düzenli hale gelmiştir. Uyağa önem veren edebiyatlarda nazım birimlerinin oluşmasında uyakların sıralanışının büyük payı bulunmaktadır. Hele hele İslam kültürü çerçevesinde edebiyatlarda da şiirler düzenlenmesine göre sıralanır. Türk halk edebiyatının islamdan önceki dönemden kalma esn eski şiir örneklerinde uyaklar kullanılmıştır. Bu edebiyatta genellikle yarım uyak kullanılmıştır. Göz için uyak kuralı Tanzimat edebiyatının sonuna kadar sürmüştür. Edebiyat-ı Cedide ozanları ve onları izleyen kuşaklar sözlerin yazılışını değil söylenişini uyağa temel olarak almıştır. Daha önce de belirttiğimiz gibi çağdaş edebiyatımızda uyak, özgür nazımla beraber önemi gittikçe kaybedilmektedir.

Redif Nedir?

Şiirlerdeki mısra sonlarında yazılışı, okunuşu, anlamları ve görevleri aynı olan eklerin, kelime veya kelime gruplarının tekrar edilmesine redif adı verilir.

Bizim elde bahar olur, yaz olur.
Göller dolu ördek olur, kaz olur.
Sevgi arasında yüz bin naz olur.
Suçumu bağışla, ben sana kurban. (Ercişli Emrah)

Bu ıslıkla uzayan, dönen, kıvrılan yollar,
Uykuya varmış gibi görünen yılan yollar
Başını kaldırarak boşluğu dinliyordu.
Gökler bulutlanıyor, rüzgar serinliyordu. (F. Nafiz Çamlıbel)

Kafiye Nedir?

Mısra sonlarında yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları ve görevleri farklı kelimelerin benzerliğine kafiye adı verilir.

Kafiye Çeşitleri

Yarım Kafiye

Yarım kafiye tek ses ve harf benzerliğine dayanan kafiyeye verilen addır.

Ben çektiğim kimler çeker
Gözlerim kanlı yaş döker
Bulanık bulanık akar
Dağlarım seliyim şimdi (Kul Mustafa)

Tam Kafiye

Yarım kafiyeden farklı olarak iki harf benzerliğine dayanan kafiye türüne verilen addır.

Sen miydin o afet ki dedim, bezm-i ezelde
Bir kanlı gül ağzında ve mey kasesi elde,
Bir sofrada içtik, ikimiz aynı emelde,
Karşımda uyanmış gibi bir baktı sarardı. (Yahya Kemal Beyatlı)

Zengin Kafiye

Zengin kafiye, üç veya daha fazla sez benzerliğinin olduğu kafiyeye verilen addır.

Miskin Yunus biçareyim
Baştan ayağa yareyim
Dost ilinden avareyim
Gel gör beni aşk neyledi (Yunus Emre)

Tunç Kafiye

Harf benzerliğinin üç veya daha fazla olduğu durumlarda kelimeler birbirini diğerinin içine alır. Aslında bu zengin kafiye olarak bilinse de öyle değil tunç kafiyedir.

Hey Emre’m Yunus biçâre
Bulunmaz derdine çâre(4 harf) (Yunus Emre)

Cinaslı Kafiye

Anlamları farklı, yazılışları ve okunuşları aynı olan kelime ya da kelime gruplarının tekrar etmesiyle oluşan kafiyeye cinaslı kafiye adı verilir.

Bilmem ki yaz mı gelmiş
Niçin açmış gül erken
Aklımı kayıp ettim
Nazlı yârim gülerken

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu