19 Ağustos 1864 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiş olan Hüseyin Rahmi Gürpınar başarılı bir yazardır. Eserlerinde 19. ve 20. yüzyıl başındaki İstanbul hayatını gerçekçi bir şekilde yansttı. Hünkar Yaveri Mehmet Sait Paşa’nın oğlu olan Gürpınar, 3 yaşındayken annesinin ölümünden sonra Girit’te yaşayan babasının yanına gönderilerek ilkokula burada başladıç Babası tekrar evlenince 6 yaşında İstanbul’a anneannesinin Aksaray’da bulunan konağına döndü. Yakupağa Mektebi, Mahmudiye Rüşdiyesi ve İdadide öğrenim gördü. 1878 yılında Mekteb-i Mülkiye’ye girdi. 1880 yılında hastalık sebebiyle henüz ikinci sınıftayken okulu bıraktı. Kısa süre Adliye Nezareti Ceza Kaleminde memurluk, Ticaret Mahkemesinde Aza Mülazımı olarak çalıştı. 1887 yılında Ahmed Mithad Efendi’nin Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yazmaya başladı. Batı uygarlığının yaşantısını taklit ederken gülünç duruma düşen insanları konu edindiği ilk romanı Şık aynı yıl bu gazetede yayınlandı.
İkinci Meşrutiyet döneminde Ahmet Rasim ile beraber 37 sayı süren Boşboğaz ile Güllabi adlı mizah dergisini çıkardı. Sabah ve Vakit gazetelerinde çalıştı. 1912 yılında Heybeliada’ya taşındı. Kütahya milletvekili olduğu 1936 ve 1943 yılının dışında tüm hayatını Heybeliada’da geçirdi. 1924 yılında Son Posta gazetesinde tefrik edilen Ben Deli miyim romanı ahlaka aykırı bulunarak yargılandı ve daha sonra beraat etti. Anneaannesinin yalısında dadılarla beraber geçirdiği çocukluk ve gençlik yılları, İstanbul hayatı ve insanların tüm detaylarını öğrenmesini sağladı. Romanı ahlakın aynası olarak gören Gürpınar, geniş bir okur kitlesine ulaşabilmek için yalın bir dil tercih etti. Eserlerinde toplumsal ve ekonomik eşitsizlikleri, kadın-erkek ilişkilerini, din sorunlarını ele aldı. Zeki ve kurnazların, saf ve cahilleri kandırarak işlerini nasıl yürüttüklerini anlatırken aynı zamanda akılcı düşüncenin gelişmesi gerektiğini savundu.
İçindekiler ✔
Hüseyin Rahmi Gürpınar Edebi Kişiliği
1887 yılında Ahmet Mithat Efendi’nin Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yazı yazmaya başlamıştır.
Anneannesinin yalısında dadılar arasında geçirdiği çocukluk ve gençlik yılları, İstanbul yaşamını insanlara tüm detaylarıyla anlatmıştır. Bu yönüyle de sokağı edebiyata getiren sanatçı olarak kabul edilmiştir.
Yapıtlarını herkesin kolayca okuyup anlayabileceği bir dille yazmıştır.
Edebiyatımızda natüralizmin temsilcisi sayılmıştır.
Yapıtlarında Ahmet Mithat geleneğini sürdürmüştür. Romanlarının en önemli özelliği ise yergi taşımasıdır.
Hüseyin Rahmi Gürpınar Eserleri
Roman
Şık (1889)
İffet (1896)
Mutallâka (1898)
Mürebbiye (1899)
Bir Muadele-i Sevda (1899)
Metres (1900)
Tesadüf (1900)
Şıpsevdi (1911)
Nimetşinas (1911)
Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç (1912)
Gulyabani (1913)
Cadı (1912)
Sevda Peşinde (1912)
Hayattan Sayfalar (1919)
Hakka Sığındık (1919)
Toraman (1919)
Son Arzu (1922)
Tebessüm-i Elem (1923)
Cehennemlik (1924)
Efsuncu Baba (1924)
Meyhanede Hanımlar (1924)
Ben Deli miyim (1925)
Tutuşmuş Gönüller (1926)
Billur Kalp (1926)
Evlere Şenlik, Kaynanam Nasıl Kudurdu (1927)
Mezarından Kalkan Şehit (1928)
Kokotlar Mektebi (1928)
Şeytan İşi (1933)
Utanmaz Adam (1934)
Eşkıya İninde (1935)
Kesik Baş (1942)
Gönül Bir Yeldeğirmenidir Sevda Öğütür (1943)
Ölüm Bir Kurtuluş mudur (1954)
Dirilen İskelet (1946)
Dünyanın Mihveri Para mı Kadın mı (1949)
Deli Filozof (1964)
Kaderin Cilvesi (1964)
İnsanlar Maymun muydu (1968)
Can Pazarı (1968)
Ölüler Yaşıyor mu (1973)
Namuslu Kokotlar (1973)
Öykü
Kadınlar Vaizi (1920)
Namusla Açlık Meselesi (1933)
Katil Bûse (1933)
İki Hödüğün Seyahati (1934)
Tünelden İlk Çıkış (1934)
Gönül Ticareti (1939)
Melek Sanmıştım Şeytanı (1943)
Eti Senin Kemiği Benim (1963)
Oyun
Hazan Bülbülü (1916)
Kadın Erkekleşince (1933)
Tokuşan Kafalar (1973)
İki Damla Yaş (1973)
Gülbahar Hanım
Tartışma
Cadı Çarpıyor (1913)
Şekavet-i Edebiye Tartışmaları (1913)
Sanat ve Edebiyat (Ölümünden sonra H. A. Önelçin derledi, 1972)
