İçindekiler ✔
Farabi’nin Hayatı ve Eserleri
Asıl ismi Ebu Nasır Muhammed İbn el-Farah el-Farabi olarak bilinen Farabi 870 yılında Türkistan’da bulunan Farab (Otrar) ismiyle bilinen Vasic’te doğduğu için aynı zamanda Farabi lakabıyla bilinmekyteydi. Yakınları aslen İran soyundan olmalarına karşın dedeleri Türkistan’a göç etmiştir. Babasının ismi Mehmet olup kale komutanıydı.
İlk öğrenim tahsilini doğduğu yer olan Vasic’te yapan Farabi daha sonra gençlik çağına geldiğinde ise Türkistan’a göç etmiş ve bir süre İran’da kalmıştır. Daha sonra ise o zamanın ilim ve sanat merkezinin en önemli şehri olan Bağdat’a giderek yüksek öğrenim tahsilini burada tamamlamıştır. Böylece ana dili Türkçe dışında Farsça, Arapça ve aynı zamanda Latince ve antik Yunanca’yı öğrenmiştir.
Farabi’nin Kişiliği
Farabi “Aristo”nun tüm eserlerini inceleyip açıkladığı için Muallim-i Sani ve Ustad-ı Sani gibi lakaplarla meşhur olmuştu. Farabi’nin ismi Batılı kaynaklarda Alpharbius veyahut Alphartabi gibi isimlerle bilinmekteydi. Döneminin meşhur ilim insanlarından olan Ebu Bişr bin Yunus’tan Mantık ve Ebu Bekr İbn el Sarrac’dan ise Dilbilgisi konusunda ders almıştır. Bu dersleri aldıktan sonra Farabi daha sonra Harran Üniversitesi’ne giderek felsefe alanında çalışmalar yürütmüş ve Yuhna bin Haylan’dan Mantık alanında ders alarak bu alandaki bilgisini derinleştirdi. Bir süre burada kaldıktan sonra Mısır’a gitti ve daha sonra buradan da Halep’e gelerek Emir Seyfüddevle Hemedani’nin sarayında görev yapmıştır. Oldukça sade ve mütevazi bir hayat süren Farabi, Emir’in kendisine vermeyi teklif ettiği yüksek maaşı kabul etmemiş ve 4 dirheme rıza göstermişti.
Mısır’da ikamet ettiği süre boyunca Türk kıyafetleriyle dolaşan Farabi Türkçe konuşuyordu. Farabi’nin Batı dünyası tarafından tanınmasında Kurtuba’lı İbn-i Rüşd’ün payı büyüktü. İbn-i Rüşd’ün öğrenmek isteyen Batı dünyası aynı zamanda Farabi’yi de tanımıştır. Farabi zamanında eski Yunan eserleri Arapça’ya tercüme olunmuş ve onun zamanında bir çeviri dönemi başlamıştır. 950 yılında Şam’da vefat eden Farabi Babüssagir’e defnedilmiştir.
Farabi eserlerini kaleme alırken Aristo’nun tesirinde kalmıştır. Farabi aynı zamanda toplumları iki gruba ayırmış ve bunu da erdemli ve erdemsiz olarak ikiye ayırmıştır. Psikoloji ve metafizik alanlarında da eserler kaleme almıştır. Müzik Kitabı bir kitap dahi yazmıştır. Sonuç itibariyle Farabi ölümünün ardından asırlar geçmesine rağmen Osmanlı ilim dünyasında da ismi sıklıkla geçen ve eserleri okunan bir bilim insanıydı.
Farabi’nin Eserleri
Farabi Uygulamalı Bilimler Alanındaki Eserleri
- Kitâb-ül-mûsîkî’l-kebîr
- Kitâb-ün-nüket fî-mâ yesihhü velâ yesihhü min ahkâm-in-nücüm
- Kitâb-ül-mğdhal fî’l-mûsîkî
Farabi Felsefe Alanındaki Eserleri
- Kitâb-ü mâ yenbağî en mukaddeme kable taallüm-il felsefe
- Kitab-ve-İhsâ Ulum
- Merâtib-ül-ulûm
Farabi Mantık ve Dil Felsefesi Alanındaki Eserleri
- Kitâbul-Hurûf
- Kitâbu’l-Elfâz
- Kitâbu’l-Cedel
- Kitâbu’l-İbâre
- Şerhu Kitâbi’l-İbâre
- Kitâbu İsâguci
- Al-Tavti’a fı’1-Mantık
- el-Fusûlu’l-Hamse
- Cevâmi’-ü kütüb-il-mantık
- Peri Hermeneias Muhtasarı
- Kitâbu Makûlât
- Kitâbu’l-Kıyas
- Kitab-üş müdhal fi’l-mantık
- Fusûl-u yuhtâc ileyhâ f’i sınâat-il-mantık
- Kitâb-ü kıyâs sagîr
- Kitâbu’l-Emkineti’l-mugalata
- Kitâbu’l-Burhan
- el-Cem Beyne’r Re’yeyn el-Hakimeyn Eflâtun el-İlâhi ve Aristûtâlîs
- Kitâb-ün fî’s-safsata
- Kitâb-ün fi’l-hitâbe
- El-Elfazu’l-Müsta’mele fi’l-Mantık
Farabi İlahiyat Alanındaki Eserleri
- Kitâb-u felsefet-i Eflatûn
- Kitâb-ül agrâz-il-Hâkîm Aristôtâlis
- Kitâb-ün fi’l-akl
- Felsefet Aristutalis
- El-mesâil-ül-felsefîye ve’l-ecvibet-ü’anha
- Kitâb-ü uyûn-il-mesâil
- Kitâb-ül-vâhid ve’l-vahde
