Hem şair hem de yazar olarak akıllara kazınan ve Abdülhak Hamit Tarhan ile beraber Tanzimat Dönemi Edebiyatının ikinci döneminde yeni bir sürecin başlatıcıları olarak bilinmektedir. Özellikle İbrahim Şinasi, Ziya Paşa ve Namık Kemal öncülüğünde şekillenen ve toplumu aydınlatmayı önceleyen ilk dönem edebiyatının anlayışından sonra Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamit Tarhan ile şahsın dünyasını sanat eserlerinde konu edinmiştir. Recaizade Mahmut Ekrem hem sanatsal hem de teorik anlamda dönemin hem yazılıp hem de okunan türlerinde eser verdiği için ön plana çıkmayı başarmıştır. Tanzimat döneminin sanatkarlarının bilinçli bir şekilde yaptığı, halkın okuyacağı eserleri onların anlayacağı dilden vermek için sade bir dil kullanarak konuşma üslubuna yakın içerikler üretmiştir.
Birinci Tanzimat Döneminden farklı olarak sosyal meseleleri edebiyat eserinden ele almayı bırakmışlardır. Sanatın amacının yine sanatı yaymak ve sanatsal bir eser ortaya çıkarmak olduğuna inanılarak bireyin duygu ve hayal dünyası ele alınmıştır. 1880’li yıllardan itibaren etkisi artan romantizmin ve özgürlükçülüğün konu edinildiği eserler hayatın her alanında hissedilen istibdat dönemini de konu edinmiştir. Şiirde ele alınan tema ve konuların tek bir çizgiye dayanması da önemliydi. Özellikle güzellik his ve hayal dünyasının şekillenip değişmesine hizmet edecek bir faaliyet olarak görüldüğünden ötürü gayriahlaki konuların da eserlerde ele alınması gerektiğini savunmuştur. Böylesine etkili sanatsal çalışmanın muhtevasına uygun olarak sanatsal bir dilinin olması gerektiği görüşünü benimsemiştir. Yeni kültür dairesinden alınan his ve hayal imajlarını ifade edecek yeni kelimelere ihtiyaç duyarak halkın konuştuğu ve anladığı dil ve üslubu kullanmıştır.
- Ekrem’in teorik anlamda Türk edebiyatına fikirleriyle çizdiği bu şablonu, eserlerine yeteri oranda aktarabildiğini söylemek pek mümkün değildir.
- Şiirlerinde önemli bir yer tutan aşk ve tabiat temalarının yanında gerçek kadın estetiğinin bir değer olarak Ekrem ile şiire girdiğini söylemek mümkündür.
- Yaşamında karşılaştığı olaylar, Türk edebiyatına ilk defa aile çevresinde gelişen ve dram ağırlıklı olayların şiire girmesini sağlamıştır.
- Yaşadığı dönemde yavaş yavaş popüler olmaya başlayan “mensur şiir” türünde de eserler vermiştir.
Recaizade Mahmut Ekrem Eserleri
Recaizade Mahmut Ekrem Eserleri arasında birbirinden başarılı şiir kitapları, roman, hikaye kitapları, piyesleri ve tarihi kitapları bulunmaktadır. Siz de eğer ben kaliteli bir yazar okumak istiyorum diyorsanız aşağıda yer alan eserlerden bazılarını satın alabilirsiniz. Recaizade Mahmut Ekrem eserleri arasında:
Şiir kitapları:
- Nağme-i Seher (1871),
- Yadigâr-ı Şebâb (1873),
- Zemzeme (Üç cilt, 1883-1885),
- Nijad Ekrem (Şiirler, hatıralar, 1911).
Roman:
Araba Sevdası (1896, 1940, 1963).
Hikâyeler:
- Muhsin Bey yahut Şairliğin Hazin Bir Netîcesl (1889),
- Şemsâ (1895).
Piyesleri:
- Afife Anjelik (1870),
- Vuslat yahut Süreksiz Sevinç (1874),
- Çok Bilen Çok Yanılır (1914,1941,1970).
Diğer eserleri:
- Tâlim-i Edebiyat (Edebiyat bilgileri, 1872,1882),
- Takdir-I Elhan (Tenkid, 1886),
- Atala (Chateaubriand’dan tere. 1871),
- Meprlzon Tercümesi (1875, S. Peltico’dan),
- Nâçiz (Fransızca’dan manzum ve mensur tercümeler, 1885),
- Kudemâdan Birkaç Şâir (1888),
- Tefekkür (1888)
