Türk Edebiyatının sevilen yazarlarından olan Ahmet Mitad Efendi 1884 yılında İstanbul’da doğdu. 28 Aralık 1912 yılında İstanbul’da hayatını kaybeden Ahmet Mithad Efendi İstanbul Mısır Çarşısı esnafından Hacı Süleyman Ağa’nın oğludur. Babasını küçük yaşlarda kaybeden Mitad Efendi, 1854 yılında Vidin’de yaşayan ağabeyi Hafız Ali Ağa’nın yanına gitti. 1857 yılında ailesiyle beraber İstanbul’a döndü. Mısır Çarşısında bir aktarın yanına çırak olarak verildi. Ağabeyinin yanında çalışınca Mithad Paşa’nın yanına girdi. Mithad Paşa 1861 yılında Niş Valiliğin2 atanınca Ağabeyi ile beraber Niş’e gitti ve Rüşdiyeyi orada bitirdi.
Rusçuk’da Tuna Vilayetine Memur olarak giren Ahmet Mitad, çalışkanlığı ile de Mithad Paşa’nın gözüne girdi. Paşa ona kendi adını verdi. Burada bazı özel dersler vererek Fransızcasını geliştirerek Tuna Gazetesinin baş yazarı oldu. 1869 yılında Mithad Paşa ile Bağdat’a gitti. Vilayet matbaası ve resmi vilayet gazetesi Zevra’nın müdürlüğünü yaptı. İlk kitabı olan Hece-i Evvel adlı ders kitabını burada yazdı. 1871 yılında ağabeyi ölünce İstanbul’a döndü. Tahtakalede ki evinin altına küçük bir matbaa kurarak kendi kitaplarını basmaya başladı. Bir yandan da Basiret gazetesine yazılar yazarak daha sonra Namık Kemal ile tanıştı. Devir ve Bedir adlı iki gazete çıkardı. Bu gazeteler de kapatılınca Dağarcık ve Kırkambar dergilerini yayınladı. Bu dergilerde çıkan yazılar sebebiyle Namık Kemal, Ebüzziya Tevfik gizi yazarlarla beraber Rodos’a sürgüne gitti. 3 yıl kadar kaldığı Rodos’ta Medrese-i Süleymaniye adlı bir okul açarak ders verdi. 5. Murat’ın affıyla 1876 yılında İstanbul’a döndü. 1876 yılında İttihat Gazetesini yayınlamaya başladı. Muhalif tutumunu yumuşatarak 2. Abdülhamit’e yaklaştı. Devletin resmi gazetesi Takvim-i Vekayi ve devletin basımevi olan Matbaa-i Amire’nin müdürlüğüne atandı. Mithad Paşa davasında paşanın aleyhine tanıklık etti. Devletin resmi gazetesi Takvim-i Vakayi ve devletin basımevi olan Matbaa-i Amire’nin müdürlüğüne atandı. 1878’de Osmanlı Sarayı’nın desteğiyle Tercüman-ı Hakikat gazetesini kurdu. 1888’de İsveç’te toplanan Müsteşrikler Kongresi’ne katıldı. 1895’te Meclis-i Umur-ı Sıhhiye ikinci reisi oldu. Aynı yıl Sabah gazetesinde yayınlanan “Dekadanlar” başlıklı yazısıyla Servet-i Fünun’u eleştirdi. Sanat ve edebiyat çevrelerinin tepkisini çekti. Yazarlığı bırakmak zorunda kaldı. Ölümüne kadar Darülfünun’da dünya tarihi ve dinler tarihi dersleri verdi.
Ahmet Mitad Efendi Eserleri
Kıssadan Hisse (öykü, 1869)
Esaret (1870)
Hasan Mellah (1873)
Hüseyin Fellah (1873)
Dünyaya İkinci Geliş yahut İstanbul’da Neler Olmuş (1873)
Yeryüzünde Bir Melek (1875)
Felatun Bey’le Rakım Efendi (1875)
Karı Koca Masalı (1875)
Paris’de Bir Türk (1876)
Süleyman Musuli (1877)
Karnaval (1881)
Vah (1882)
Dürdane Hanım (1882)
Acaib-i Alem (fenni roman, 1882)
Cellad (1884)
Letaif-i Rivayat (25 kitaplık öykü dizisi, 1887)
Haydut Montari (1888)
Demir Bey yahut İnkişaf-ı Esrar (1888)
Gürcü Kızı yahit İntikam (1889)
Diplomalı Kız (1890)
Müşahedat (romanın romanı, 1891)
Hayal ve Hakikat (1892)
Taaffüf (Fatma Aliye ile, 1895)
Gönüllü (1896)
Amerika Doktorları (fenni roman, 1898)
Jön Türk (1910)
OYUNLAR:
Eyvah (oyun, 1871)
Açık Baş (oyun, 1874)
Ahz-ı Sar yahut Avrupa’nın Eski Medeniyeti (1874)
Zuhur-ı Osmaniyan (1877)
Çengi (1877)
Çerkeş Özdenler (1884)
Fürs-i Kadim’de Bir Facia yahut Siyavuş (oyun, 1884)
DİL KİTAPLARI:
Durub-ı Emsal-i Osmaniye Hekimiyatının Ahvalini Tasvif (1871)
TARİH:
Kainat (15 kitap, 1871-1881)
Üss-i İnkilab (2 cilt, tarih 1877-1878)
Tarih-i Umumi (2 cilt, 1878-1879)
Mufassal Tarih-i Kurun-ı Cedide (3 cilt, 1886-1888)
Tedris-i Tarih-i Edyan (1913)
Tedris-i Tarih-i Umumi (1913)
MAKALE-MEKTUP:
Menfâ (1877)
Zübdet-ül Hakayık (anı-belge, 1878)
Ekonomi-Politik (1879)
Müntehabat-ı Tercüman-ı Hakikat (3 cilt, 1883)
Arnavudlar ve Solyotlar (1888)
Müntehebat-ı Ahmed Mithad (3 cilt, 1889)
Halla-ü Ukad (mektuplar, 1890)
RUHBİLİM:
Nevm ve Hâlât-ı Nevm (1881)
İlhamat ve Tagligat (1885)
