1883 yılında Çorlu’da dünyaya gözünü açmış olan başarılı yazar o dönemde meydana gelen savaşlar ve imkansızlıklar sebebiyle düzgün bir öğrenim görememiştir. Kendi kişisel çabalarıyla kendi kendini yetiştirmeyi başaran başarılı sanatçı, Farsça, Fransızca ve Rusça’yı en iyi şekilde öğrendi. Daha sonra İttihat ve Terakki Cemiyetine girerek parti müfettişi oldu. Bu görev sayesinde Anadolu’nun çeşitli yerlerini görerek, Anadolu insanını yakından tanıma imkanını buldu. Cumhuriyet Döneminde farklı okullarda farklı kıdemlerde tarih ve coğrafya öğretmenliği görevini üstlendi. Aynı zamanda hem milletvekilliği hem de elçilik görevlerini yaparak adından bahsettirmeyi başaran bir yazar oldu. Farklı türlerde eserler vermekle beraber aslında Esendal yazdığı akıcı öyküleriyle tanındı.
Memduh Şevket Esendal roman türünde eserler vermekle beraber aslında öyküleriyle ön plana çıkmıştır. Türk Edebiyatında durum hikayeciliği geleneğinin öncülerinden olmayı başaran Esendal çeşitli resmi görevlerde bulunduğu ve yakından tanıma fırsatı bulduğu Anadolu’yu ve Anadolu insanını eserlerinde tanıtmıştır. Canlı bir uslupla yazdığı eserlerinde memur, esnaf, köylü, aydın, ev kadını, yüksek bürokrat gibi toplumun her kesiminden insanları ele aldı. Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında Memduh Şevket Esendal, klasik olay hikayelerinden farklı olarak yaşamdan kesitler sunmuş ve durum hikayelerine yönelmiş ve bu türün başarılı örneklerini vermiştir. Pazarlık adlı hikayesinde yazar, günlük yaşam içerisinde bir kişinin tanık olduğu olayı abartıp anlatmasını ve etrafındaki diğer kişilerle bu olay üzerine ilginç bir pazarlığa girmesi konu edinilmiştir. Diğer diyaloglara sıklıkla yer verdiği bu hikayede günlük konuşma dilinin özelliklerini yansıtmıştır.
Memduh Şevket Esendal’ın ilk yazıları İrtika, Musavver Fen ve Edep gazete ve dergilerinde çıktı. Fakat onun asıl hikayelerini ne zaman yazdığı bilinmemektedir. Yayınlanan ilk hikayesi ise Tanin gazetesinde çıkan Veysel Çavuş olduğu Muzaffer uyguner tarafından saptandı. İkinci yayımlanan da Çığır gazetesinin 1911 tarihli sayısında bulunan İkisinin Arasında adlı hikayesidir. Bu derginin 47. sayısındaki Korku adlı hikaye de onundur. 1912 yılının Ağustos ayında yayınlanan ve El Malının Tasası adı verilen daha sonraları Meslek dergisinde Vapur Davası adıyla yayımlandı.
1934 yılında M.Ş.E adıyla Ayaşlı ve Kiracıları romanını yayınladı. Bu romana CHP’nin düzenlediği roman yarışmasında derece verildi. Politikada olan kişiliğini yazarlarından ayrı tutmak istediğinden dolayı çalışmalarını 12 yi bulan takma adlarıyla yayınladı. M.Ş.E, Mustafa Yalınkat, Mustafa Memduh, M.Oğulcuk, İstemenoğlu gibi isimler en çok kullandığı takma adlarından oldu.
Memduh Şevket Esendal’ın Eserleri
Roman:
- Ayaşlı ve Kiracıları (1934-1957)
- Vassaf Bey (1983, ölümünden sonra)
- Miras
Öykü
- Bir Kucak Çiçek
- Bizim Nesibe
- Gödeli Mehmet
- Güllüce Bağları Yolunda
- Hava Parası
- İhtiyar Çilingir
- Kelepir
- Mendil Altında
- Otlakçı
- Sahan Külbastısı
- Veysel Çavuş
- Gönül Kaçanı Kovalar
- Mutlu Bir Son
- Hikayeler 1. Kitap (1946, Otlakçı adıyla 1958)
- Hikayeler 2. Kitap (1946 Mendil Altında adıyla 1958)
- Temiz Sevgiler (iki cilt, ölümünden sonra 1983)
- Veysel Çavuş (1984, ölümünden sonra)
- Bir Küçük Çiçek (1984, ölümünden sonra)
- İhtiyar Çilingir (1984, ölümünden sonra)
- Bütün eserleri 9 cilt olarak 1983-1984’te yayınlandı
Hatıra
- Tahran Anıları ve Düşsel Yazılar
Mektup
- Kızıma Mektuplar
- Oğullarıma Mektuplar
